NİĞDE Patates Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü'nde her yıl birçok patates çeşidi melezleme programına alınarak binlerce melez tohum elde ediliyor. Patates Araştırma Enstitüsü Müdürü Uğur Pırlak, TÜBİTAK destekli, 'Ülkesel Patates Tohumluk Üretim Sisteminin Geliştirilmesi' projesi kapsamında 2007-2022 yılları arasında ülkemiz açısından bir rekor olan toplam 1 milyon adet melez patates tohumu elde edildiğini ve 'Patates Genetik Tabanı' oluşturulduğunu belirtti.
Islah projelerinin en önemli aşamalarından biri olan melezleme çalışmalarına bu yıl da enstitüde kurulan özel seralarda başlandı. Enstitü Müdürü Uğur Pırlak, elde edilen melez tohumlardan yeni bir çeşidin elde edilmesine kadar uzun ve zahmetli bir süreçten geçildiğini söyledi. Pırlak, "Enstitümüzde, üreticilerimizin benimsediği, verim unsurları ile bazı kalite özelliklerinin ön plana çıktığı patates çeşitleri melezleme programlarına alınmaktadır. Melezleme programına giren bu çeşitlerin dikimleri özel kontrollü seralarda yapılarak çeşitler arasında itinalı bir şekilde melezlemeler gerçekleştirilmektedir" dedi.
1 MİLYON MELEZ ELDE EDİLDİ
Türkiye başta olmak üzere Hollanda, Almanya, Fransa, İngiltere, İskoçya, İrlanda ve ABD'de ıslah edilmiş çeşitlerin kullanıldığını belirten Uğur Pırlak şöyle devam etti: "Ülkemize ait yeterli sayıda ve üretim programlarına giren tescilli çeşitlerimizin bulunmaması çok önemli bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sorunu çözmek için patates ıslah çalışmalarına, Türkiye'de patatesle ilgili ilk ve tek yetkili kuruluş olan enstitümüz koordinatörlüğünde 8 enstitü, 3 üniversite ve 11 özel sektör firmasının katılımı ile TÜBİTAK destekli, 'Ülkesel Patates Tohumluk Üretim Sisteminin Geliştirilmesi' projesi ile önemli çalışmalar yapılmıştır. Proje kapsamında enstitümüz bünyesinde yerli patates çeşit ıslah programı başlatılmıştır. Bu program kapsamında 2007-2022 yılları arasında ülkemiz açısından bir rekor olan toplam 1 milyon adet melez patates tohumu elde edilmiş ve 'Patates Genetik Tabanı' oluşturulmuştur. Patates ıslah çalışmalarının sürekliliğini sağlayacak altyapı kurularak yılda en az iki adet çeşit tescile sunulacak şekilde Islah çalışmaları devam etmektedir. Enstitümüz, 2015 yılında ilk yerli patates çeşitlerini tescil ettirmeye başlamış ve toplamda 10 adet yerli ve milli patates çeşidini ülke tarımına kazandırmıştır “ diye konuştu.
10 RENKLİ ÇEŞİT
Sözlerine devam eden Pırlak, şunları kaydetti: "Son yıllarda ise yemeklik çeşitler yanında patates sektörünün ihtiyacı olan yüksek verimli sanayilik çeşit geliştirme çalışmalarına da ağırlık verdik. Özellikle sanayilik çeşit geliştirmek için parmak patates ve cipslik çeşitleri melezleme programına alıyoruz. Ayrıca ülkemizin patates üretimin önemli bir sorunu olan patates siğil hastalığı ile virüs ve nematodlara dayanıklı çeşitlerin geliştirilmesi için moleküler düzeyde çalışmalarımıza devam etmekteyiz. Diğer taraftan son yıllarda yurtdışında da oldukça rağbet gören farklı kabuk ve et rengine sahip patates çeşitlerini yani renkli çeşitleri melezleme programlarına alarak 10 adet iyi kalitede parmak patates ve cips yapılabilen renkli çeşit adayı elde ettik. Bu çeşitlerin tescil ve adaptasyon çalışmaları önümüzdeki dönemlerde gerçekleştirilecektir. Melezleme programına giren üstün özellikli çeşitlerin, birbirleri ile melezlenmesi sayesinde ıslah materyallerimizin yapı taşı olan binlerce melez gerçek patates tohumu elde ederek, ıslah çalışmalarımızın genetik kaynağını ve genetik veri tabanını oluşturuyoruz."